Elke wijziging van bouw of ontwerp moet voortaan eerst door de data-wasstraat

Geen documenten, maar een strak gestructureerde set data volgens een uniforme taal vormen het vertrekpunt bij de bouw van de reactor in Petten. Elke wijziging moet eerst door de datawasstraat. Pas dan vindt opname plaats in de Common Data Environment en kan iedereen ermee werken.

The single source of truth. Leo van Ruijven van Croonwolter&dros neemt het zonder blikken of blozen in de mond. Alsof hij het over de tien geboden heeft, de Koran, Das Kapital of een ander geschrift dat de basis vormt voor een geloof of ideologie. Van Ruijven is alleen geen profeet, maar systems engineer en informatiemanager. De waarheid waar hij het over heeft ligt in de bouwpraktijk nooit eenduidig vast door het gebruik van verschillende softwaretools die onderling gebrekkig communiceren. Een common data environment (CDE) kan daar volgens Van Ruijven definitief een einde aan maken. “Dan ligt de waarheid niet onwrikbaar vast, maar is hij wel voor iedereen op elk moment hetzelfde.”

Op basis van de input van (onder)aannemers, ontwerpers, toeleveranciers en adviseurs kan de waarheid namelijk tijdens bouw en ontwerp worden aangepast. Maar dat gebeurt alleen als iedereen zich aan strikte procedures houdt. Wijzigingen halen alleen de CDE als ze geformuleerd zijn in de uniforme taal die voor het hele project geldt en het voor iedereen begrijpelijk is. Daarvoor moet elke wijziging eerst door de wasstraat voor data. Dat is specialistenwerk.

Reactor

Eigenlijk streeft Van Ruijven al zijn hele carrière naar zo’n aanpak en met hem hele volksstammen informatiemanagers. Deze aanpak krijgt nu eindelijk zijn beslag bij de nieuwe Pallas-reactor in Petten, waar Detlev van Loenhout informatiemanager is. Pallas stuurde vanaf het begin aan op gestructureerd datamanagement. De bouwkosten van de reactor, die medische isotopen moet produceren voor de diagnose en behandeling van miljoenen patiënten wereldwijd, bedragen volgens de raming meer dan een miljard euro.

Van Ruijven durft wel te zeggen dat de aanpak in Petten een wereldprimeur is. “Voor Pallas is het wiel uitgevonden. Dat wil niet zeggen dat anderen de komende jaren het wiel niet nogmaals zullen uitvinden. Zo werkt het nou eenmaal in de techniek. Maar wij hebben met open standaarden gewerkt, volledig transparant en in lijn met ISO-normen en iedereen kan aanhaken.” Van Ruijven zit zelf in een aantal ISO-commissies in zijn vakgebied, en zodoende op de eerste rij. Hoewel de aannemers voor Pallas dus nog geselecteerd moeten worden, is al aangetoond dat de CDE werkt. Het betekent ook de introductie van een nieuwe functionaris in de ‘bouwkeet’. Naast de BIM-modelleur en de documentmanager is er voortaan een datawasser nodig.

Secuur

Van Ruijven draait er niet omheen dat die datawasser voorlopig veel monnikenwerk zal moeten verrichten. Wijzigingsvoorstellen moeten met de hand geharmoniseerd worden met de uniforme taal. Zodat bijvoorbeeld een vlinderklep op elke plek in de CDE op dezelfde manier is beschreven. Net als een heipaal, deur, pomp en de tienduizenden componenten die nodig zijn bij de bouw van een complexe constructie als een nucleaire reactor. “Dat datawassen is secuur en arbeidsintensief werk, waarbij pas na enige tijd duidelijk wordt welke onderdelen geautomatiseerd kunnen worden.”

Maar de voordelen van het werken met een CDE en datawasstraat vallen volgens Van Ruijven niet te overschatten. “En wat bij de Pallas-reactor werkt, werkt natuurlijk ook bij een tunnel, een beweegbare waterkering of andere complexe bouwwerken. Grote opdrachtgevers zouden niet anders moeten willen. Werken met verkeerde, verouderde of incomplete informatie is immers één van de grootste bronnen van faalkosten in de bouw. Bij complexe projecten lopen die zomaar op tot 15 of 20 procent van de investeringskosten. Eén common data environment, waar iedereen zijn gegevens aan ontleent, kan die faalkosten zo met 10 procent terugdringen. In een branche waar de marges 2 tot 3 procent bedragen, betekent dat nogal wat.”

Traceerbaar

Elke wijziging van welk detail ook in de CDE blijft traceerbaar dankzij unieke digitale handtekeningen en technologie geïnspireerd door blockchain. De as-designed– en as-built-modellen zijn daardoor altijd actueel en onderling consistent, wat volgens Van Ruijven ook de fysieke oplevering en tussentijdse deelopleveringen versnelt. Daarbij dient de CDE als fundament voor een digital twin ter ondersteuning van de exploitatiefase en assetmanagement.

Zo veranderen projectorganisaties van documentgedreven naar datagedreven organisaties, besluit van Ruijven. “Het is onontkoombaar. Alleen dan heb je zo’n single source of truth. Eén basis zodat niet iedereen met zijn eigen waarheid werkt, maar allemaal met dezelfde, gedeelde waarheid.” Misschien is die Van Ruijven stiekem toch wel een soort profeet.