Mixed reality brengt de bouwplaats naar BIM
Bij de nieuwbouw van een kantoor van één van onze opdrachtgevers (bijna 50.000 m2 BVO) wordt gebruik gemaakt van mixed reality (MR). Een HoloLens 2 bril met Trimble software, gemonteerd op een Trimble veiligheidshelm, toont het BIM-model in de ruimte waar de installatie moet komen of al is geïnstalleerd. Hierdoor ziet de drager van de bril gelijktijdig de realiteit én de augmented reality (AR) van het BIM-model, inclusief de mogelijkheid om onderdelen te selecteren en onderliggende informatie op te roepen. Wat hebben we daaraan?
Bij eerdere projecten maakte Projectmanager Jan van Diermen gebruik van een boorrobot: de Hilti Jaibot. Daarnaast koos Jan ervoor om de mogelijkheden van de HoloLens te gaan onderzoeken. Jan: ‘Toen ik in 2001 bij Wolter & Dros begon, zag je twee werkwijzen: de oude generatie die installatietekeningen handmatig uitwerkte en de nieuwe generatie die AutoCad gebruikte. Vandaag heeft BIM de tekentafel en ook grotendeels AutoCad vervangen. Maar halen we uit BIM wat er in zit? Nee, met dat mooie BIM-model maken we “platte tekeningen” voor gebruik op de bouwplaats. Want daaraan zijn we gewend en daar zijn onze processen nog op ingericht: het is nog steeds een papieren tekening waarop we het stempel definitief voor uitvoering moeten plaatsen.’
Jan van Diermen
BIM naar de bouwplaats
‘De logische volgende stap die we moeten maken, is om geen tekeningen meer op de bouwplaats te gebruiken, maar om het BIM-model in te zetten bij montage en controle. De HoloLens zie ik als een tussenfase op weg naar die toekomst. Wij gebruiken de HoloLens nog niet om te installeren, maar al wel om te controleren wat is geïnstalleerd, en om te anticiperen op wat nog geïnstalleerd gaat worden. Zo checken we voordat we met de montage starten eerst de positie van sparingen: zijn ze gerealiseerd en zitten ze op de juiste plek? En voordat het transport van een grote machine plaatsvindt, controleren we of de bouwkundige voorzieningen zoals opstortingen op de juiste wijze zijn uitgevoerd . Klopt het kanaalwerk? Zien we ergens clashes? Je kunt dit alles ook doen met een tekening, maar niet zo snel en precies als met het BIM-model zichtbaar over de realiteit geprojecteerd, in je HoloLens-bril.’
De bouwplaats naar BIM
‘Voor revisieopnames wordt nog vrij conservatief gewerkt door de wijzigingen met de hand op een revisietekening te plaatsen. Deze opmerkingen worden vervolgens in het BIM-model verwerkt met de status as-built. In de toekomst hoop ik dat wat we zien in de bril, een directe koppeling heeft met het issuemanagement en liefst ook nog met het BIM-model. Daarover zijn wij in gesprek met de softwareleverancier. Voor het loggen van afwijkingen in het veld maken we op dit moment gebruik van de fotofunctie in de HoloLens en delen deze foto’s met de BIM-modelleurs. Zo maken we de cirkel rond en komt de BIM-informatie niet alleen naar de bouwplaats, maar gaat de as-built-informatie van de bouwplaats ook weer naar het BIM-model.’
Productiemodellen in BIM
‘Een volgende stap is dat we de productiemodellen van de leveranciers aan BIM gaan toevoegen. Dit doen we al door gebruik te maken van de modulaire digitale blokken van ModuleMakers, maar er is hier nog veel te winnen. Een voorbeeld. In het BIM-model staat een luchtkanaal van zes meter. Die is afgebeeld als zes meter uit één stuk. Maar wat de leverancier aflevert, kunnen drie kanaaldelen zijn van twee meter. Dan zitten er om de twee meter flenzen, om ze aan elkaar te monteren. Op die plekken kan dus geen aftakking komen. Dat ontdekken we nu pas na montage, veel liever zou je deze productiemodellen al in BIM willen opnemen. Tijdens onze leveranciersdag heb ik met diverse partijen afspraken gemaakt om de mogelijkheden hiervan te onderzoeken. De eerste gesprekken hebben inmiddels plaatsgevonden en zien er veelbelovend uit. Een mooi staaltje van ketensamenwerking met onze vaste partners.’
Digitalisering en automatisering dragen bij aan veiligheid
‘De boorrobot, MR en VR, zijn geen gadgets. Het zijn tools in ontwikkeling die ons veel te bieden hebben. In tijd, in faalkostenreductie, maar ook op het gebied van veiligheid. De boorrobot voorkomt bijvoorbeeld dat een monteur op een verhoging moet staan, en eentonige, zware arbeid moet verrichten. De mixed reality van de HoloLens geeft een beter inzicht in de werkelijkheid waarin je moet werken, waardoor je risico’s (LMRA) beter kunt beoordelen. Verder maken we gebruik van virtual reality, waarbij je met een VR-bril een complete installatie kunt zien in een technische ruimte, voordat beide zijn gebouwd. Daarmee kun je de maakbaarheid, ook qua veiligheid, heel goed toetsen. Dan zie je bijvoorbeeld sneller dat je die klep beter daar kunt plaatsen waar je minder kans hebt om te vallen of je hoofd te stoten. Kortom, er valt met deze noviteiten veel te winnen.’