Croonwolter&dros bouwt mee aan hogere brandwerendheid Tweede Coentunnel
Juli 2024
Tekst: Paolo Bouman
Deze zomer werkt Croonwolter&dros mee aan het vergroten van de brandwerendheid van het beton van de wisselbuis (ook wel tidal-flow) van de Tweede Coentunnel. Volgend jaar volgt de vierbaansbuis. De opdracht, met een ambitieuze tijdsplanning, is een aanvulling op het onderhoud dat Croonwolter&dros tot en met 2037 in opdracht heeft.
Uit onderzoek in opdracht van Rijkswaterstaat is gebleken dat bij een extreem grote brand sprake kan zijn van een verminderde brandwerendheid van het beton in diverse Rijkstunnels. Dit betreft tunnels die na 2008 zijn gebouwd met zogenaamd ROK-beton. Dit geldt ook voor de Tweede Coentunnel, zoals naar voren kwam bij hitteproeven, gehouden in 2019 en 2020. De Tweede Coentunnel werd in 2013 opgeleverd om de Eerste Coentunnel, opgeleverd in 1966, te ontlasten. Het ontwerp, de bouw, de financiering en het onderhoud tot en met 2038 is in handen van de Coentunnel Company BV, kortweg CCY, waarin BESIX, CFE, Dura Vermeer en TBI Bouw (vertegenwoordigd door Mobilis) samenwerken. Croonwolter&dros is hierbij voor een periode van 30 jaar (2008 t/m 2037) gecontracteerd voor de bouw en het onderhoud van de verkeers- en tunneltechnische installaties (VTTI). Meewerken aan het vergroten van de brandwerendheid van het beton van de tunnel is een aanvulling op het bestaande contract.
Objectkennis én projectspecialistische kennis
Het instandhoudingsteam van Croonwolter&dros krijgt voor deze aanvullende opdracht de ondersteuning van een speciaal hiervoor samengesteld projectteam. Het instandhoudingsteam levert diepgaande objectkennis, terwijl het projectteam de werkvoorbereiding, de ontwerp- en logistieke kennis en de mankracht inbrengt. Hun goede onderlinge samenwerking maakt het mogelijk om niet alleen de verkeers- en tunneltechnische installaties efficiënt te verwijderen en – na het aanbrengen van brandwerende beplating – terug te plaatsen, maar ook om hierbij verbeteringen door te voeren.
Alle installaties verwijderen, terugplaatsen of vernieuwen
Om de Tweede Coentunnel aantoonbaar te laten voldoen aan de wettelijke normen voor brandwerendheid dienen de beide tunnelbuizen te worden voorzien van hittewerende beplating op het plafond en de bovenste meter van de tunnelwand. De Tweede Coentunnel heeft twee tunnelbuizen waarvan buis Oost 1 als eerste wordt aangepakt. Dit is de smalste van de twee buizen met twee rijstroken, die dagelijks van rijrichting wisselen: ’s ochtends is hij open voor verkeer van noord naar zuid, aan het einde van de werkdag draait dit om. Zo speelt deze ‘tidal-flow’ in op de verkeersstromen tussen Noord-Holland en Amsterdam. In de zomer van 2025 wordt de vier rijstroken brede tunnelbuis Oost 2 aangepakt.

Gerard de Dooij, UItvoerder
Een treintje van activiteiten
Tijdens de aanpassing zal tunnelbuis Oost 1 gedurende zeven weken afgesloten zijn voor verkeer. Uitvoerder Gerard de Dooij: ‘Om in die tijdspanne al het werk te kunnen verrichten, verdeelden we de tunnel in moten van zo’n 25 meter. Per moot stelden we alle activiteiten en logistieke bewegingen vast in een visueel schema. Daarin is direct zichtbaar wie er waar en met wat bezig is. We werken in een treintje achter elkaar van zuid naar noord. Omwille van de veiligheid wordt hierbij voorkomen dat mensen en activiteiten elkaar passeren, want daar is de tunnel eigenlijk te smal voor.’

Rik Eling, Projectleider Realisatie
Zeven weken, vier fasen
Projectleider Realisatie Rik Eling: ‘Ook knipten we het project op in vier fasen. De eerste week is voor het uit bedrijf nemen en demonteren van de installaties. Daarna zorgt CCY Maintenance gedurende twee weken voor de montage van 20.000 m2 aan hittewerende beplating, bestaande uit 25 mm dik Promatect. Dan volgen twee weken waarin ons projectteam de installaties terugplaatst en tot slot zijn er twee weken om de installaties in bedrijf te stellen en te testen zodat de tunnel weer veilig in gebruik kan worden genomen.’
De kans grijpen om installaties te verbeteren
Gerard de Dooij: ‘Voor alle technische componenten geldt dat we ze inspecteren en mogelijk vernieuwen. Het instandhoudingsteam is hierin leidend. Zij bepalen wat wordt vervangen en maken de keuze voor de apparatuur, omdat zij verantwoordelijk zijn voor het onderhoud. We grijpen deze gelegenheid aan om de bestaande inritverlichting te vervangen door leds en om de lijnverlichting te voorzien van nieuwe drivers en controllers voor de aansturing. Vanwege duurzaamheid worden alle oude onderdelen overgedragen aan het instandhoudingsteam die ze, waar nodig, weer kan inzetten.’
Posities zoveel mogelijk hetzelfde houden
Rik Eling: ‘Half maart lieten we de tunnel in 3D inscannen zodat we exact weten waar de verankering van alle componenten – verlichting, camera’s, matrixborden etc. ¬– zich bevinden. Want de montageankers worden afgeslepen voordat de hittewerende beplating tegen de wanden en het plafond wordt aangebracht. Maar je wilt deze apparatuur wel zoveel mogelijk op dezelfde plek terugplaatsen. Om te voorkomen dat we nieuwe ankers gaan boren op de plaats van oude ankerposities, verschuiven we alles vijf centimeter ten opzichte van de oude plek. Dat geldt niet voor de zestien camera’s. Die willen we op exact dezelfde plaats terugzetten, zodat ze ook exact dezelfde beelden weergeven als in de oorspronkelijke situatie. Deze ankers blijven zitten en daar wordt een grotere bus opgedraaid zodat het montagepunt gelijk komt te liggen met de onderzijde van de beplating. Ook de ventilatoren worden, na klein onderhoud, weer op dezelfde plek gemonteerd, alleen nu ietsje lager.’

Martijn Stavenuiter, Projectmanager
Zo laag mogelijke CO2-voetafdruk
Projectmanager Martijn Stavenuiter: ‘Bij beide tunnelmonden komt een ketenpark te staan voor alle partijen die meewerken aan deze opdracht. Het team dat de beplating aanbrengt, werkt 24/6 met drie teams. Croonwolter&dros werkt de eerste vijf weken zes dagen per week met twee ploegen van 07.00 uur ’s ochtends tot 23.00 uur ’s avonds. Op die manier is er een robuuste planning gecreëerd met een tijdbuffer om onvoorziene zaken te kunnen ondervangen. Mocht er toch tijdnood optreden, dan kunnen we nog naar de zondagen uitwijken. Verder doen we alles om onze CO2-voetafdruk zo laag mogelijk te houden. Zo werken we vrijwel uitsluitend met elektrisch materieel. Dus de vele tientallen hoogwerkers – wij zetten er zelf al twaalf in! – zijn allemaal elektrisch. Beide ketenparken krijgen een eigen laadplein dat is aangesloten op het bestaande netwerk van de Coentunnel.’

Arrian Mallegrom, Testmanager
Een snellere manier van testen
Testmanager Arrian Mallegrom: ‘De acceptatie door de opdrachtgever is een cruciaal onderdeel. Als de eerste tunnelbuis dichtgaat, voeren wij een 0-test uit van alle techniek die wij tijdens de operatie denken te raken. Doet alles wat het moet doen volgens de eisen die er ooit aan zijn gesteld? Die test hebben we samen met Rijkswaterstaat opgesteld. Als de tunnelbuis weer opengaat, moet alles exact werken als op de startdatum. Voor elke deelinstallatie is ooit een Site Acceptance Test (SAT) geschreven. Maar als je die allemaal wil uitvoeren – zoals je bij nieuwbouw zou doen – ben je maanden bezig, en wij hebben slechts twee weken. Omdat de bestaande besturing onveranderd blijft, testen we alleen of alle componenten zich gedragen zoals ze bij sluiting deden. Dat is de 1-test en een methode waar Rijkswaterstaat mee bekend is. Alle componenten die we nieuw toevoegen, hebben we vooraf getest met een Factory Acceptance Test (FAT). Ook pasten we de nieuwe inritverlichting met leds aan die zich net zo ‘gedraagt’ als de oude verlichting.’
Tijdelijke software houdt de in gebruik zijnde buis veilig operationeel
Arrian: ‘Ofschoon we alleen in tunnelbuis Oost 1 werken, hebben we wel te maken met tunnelbuis Oost 2 die open blijft voor wegverkeer. Het is niet de bedoeling dat de Verkeerscentrale Noordwest-Nederland in Velzen allerlei storingsmeldingen krijgt vanuit de tunnelbuis waarin wij aan het werk zijn. Ook mag het niet zo zijn dat bij een calamiteit in Oost 2 onze tunnelbuis automatisch wordt opengesteld voor hulpdiensten (die via de tussengelegen vluchtgang de andere buis kunnen bereiken). Tijdens de werkzaamheden zal tijdelijke software ervoor zorgen dat deze zaken geen issue meer zijn. Deze tijdelijke software hebben we specifiek voor dit doel geschreven en getest.’
Ervaren system integrator
Doordat Croonwolter&dros als system integrator alle disciplines in huis heeft voor het ontwerp, de bouw en het onderhoud van verkeers- en tunneltechnische installaties (VTTI) kunnen aanvullende opdrachten als deze snel en veilig worden uitgevoerd. Door de jarenlange ervaring met tunnels is Croonwolter&dros bovendien bekend met de werkwijze en wensen van Rijkswaterstaat. Hierdoor kan een aanpak worden voorgesteld waarbij niet alleen de minimaal vereiste doelen worden behaald, maar ook aanvullende stappen vooruit worden gezet.
Projectomschrijving
Sinds 2008 is Croonwolter&dros voor een periode van 30 jaar door de Coentunnel Company B.V. gecontracteerd voor het ontwerp van de verkeerstechnische en tunnelinstallaties (VTTI) in het kader van de 'Capaciteitsuitbreiding Coentunnel Tracé', inclusief de bouw, het beheer en onderhoud.